Sıcaklık Farkından Kaynaklanan Hava Olayları

-A A +A

Gazete, televizyon ve radyolarda hergün hava tahmin raporları yayınlanmaktadır. Eğer hava durumundan etkilenecek bir işimiz varsa hava tahmin raporlarını dikkatli
bir şekilde takip ederiz.
Özellikle mesleği hava şartlarından etkilenen kişiler (pilot, denizci, balıkçı, çiftçi, sürücü gibi) için havanın durumu çok önemlidir.
Hava şartları Dünya'nın Güneş ışınlarını alma durumuna ve havayı oluşturan maddelere göre değişir.

Hava bir gaz karışımıdır. Havanın % 78'i azot, % 20,9'u oksijen % 0,9'u argon, % 0,2'si de karbon dioksit, su buharı ve diğer gazlardır.

Havadaki su buharı havadaki oranı az olsa da hava olaylarının gerçekleşmesini sağlar.

Hava tahmini ile uğraşan bilim insanları (meteorolog) çeşitli gözlemler yaparlar.

Rüzgârın süratini, günlük yağış miktarını, havanın sıcaklığını ve nemini ve hava basıncını ölçerek hava tahmininde bulunurlar.

Rüzgârlar

Yatay yönde oluşan hava hareketine rüzgâr adı verilir.

Rüzgârlar iki yer arasındaki basınç farkından oluşur. Rüzgârlar bulundukları yerin sıcaklık koşullarını gittikleri yere götürürler.

Dünya'mızın günlük dönüş hareketi ile birlikte rüzgâr oluşumu sürekli devam eder. Rüzgârlar bazen çok yavaş eser, bazen bizi korkutacak kadar hızlı eser. Farklı hızla esen rüzgârların etkileri de farklıdır.

Rüzgârların çevrelerine etkileri Beaufort (Bifort) Ölçeği ile ifade edilir.

Rüzgârların hızlarına göre etkileri ve isimleri farklıdır. Bazı rüzgârlar yüzümüzü okşarken bazı rüzgârlar geçtiği yerlerdeki herşeyi darmadağın edebilir.

Aşağıdaki tabloda farklı şiddetteki rüzgârların etkileri verilmiştir.

Hortum ve Kasırgalar

Bazı rüzgârlar yatay yönde eser, bazı rüzgârlar ise kendi etrafında döner. Sıcak hava alanlarında hızlı bir şekilde kendi etrafında dönen rüzgârların zayıfına şeytan kulesi, orta şiddette olanına hortum, en şiddetli olanına kasırga adı verilir.

Alttaki havanın sıcak ve nemli, üstteki havanın soğuk ve kuru olması durumunda hortumlar meydana gelir. Hortumlar sıcak hava ile soğuk havanın dar bir alan içerisinde yer değiştirmesiyle meydana gelir. Hortum değdiği yerdeki herşeyi içine çekmeye çalışır.

Hortum içinde su, toz ve diğer maddelerle siyaha yakın koyu renkli bir sütun halini alır. Ülkemizde çok az hortum görülür. Hortumlar birkaç dakika ile yarım saat arasında sürer.

Kasırgalar sadece suyun sıcak, havanın nemli olduğu tropikal okyanuslarda oluşur.

Kasırganın oluşması için okyanus suyunun sıcaklığının 27 °C'a çıkması gerekir. Bu durumda okyanus yüzeyindeki ılık ve nemli hava konveksiyon yoluyla yükselmeye
başlar. Bu havanın etrafında girdap gibi dönen güçlü rüzgâr oluşur. Daha sonra yağmur bulutları toplanır fırtına oluşur. Fırtınanın kasırga sayılması için rüzgârın 118 km/h süratle esmesi gerekir.

Kasırgalar, hortumlarla karşılaştırıldığında daha geniş alanda etkilidir. Daha uzun ömürlüdür. Kasırgalar daha bölgesel olmakla birlikte daha yavaş hareket eder.

Havadaki Nem

Hava durumunu etkileyen faktörlerden birisi nemdir. Nem, havadaki su buharıdır.

Okyanus, deniz ve göllerdeki sular Güneş ışınlarının etkisiyle buharlaşır. Canlılar da solunum ve terleme ile dışarıya su buharı verir. Havanın bulunduğu yer ve sıcaklık nem miktarını etkiler. Havadaki nem oranının artması buharlaşma hızını azaltır.

Soğuk havada nem yoğuşur. Bu nedenle soğuk havadaki nem miktarı sıcak havadakinden azdır.

Nemli hava yükselirken soğuma ile birlikte yoğuşarak su damlacıklarına dönüşür.

Su damlacıkları yoğuştuğu yere ve hava sıcaklığına bağlı olarak yeryüzüne farklı şekillerde düşer.

Nemli hava gökyüzüne yakın yerlerde yoğuşuyorsa

YAĞMUR

Bulutlardaki su dam-
lacıkları biraraya ge-
lir. Hava sıcaklığı ar-
tar ve su damlacıkları
yağmur taneleri ola-
rak yeryüzüne iner.

KAR

Soğuk havanın etki-
siyle su buharı buz
kristallerine dönü-
şür. Bu kristaller bir-
leşerek kar taneleri-
ni oluşturur.

DOLU

Bulutlardaki damla-
cıklar bir araya gelir
ve soğuk havanın
etkisiyle donar. Do-
nan taneler biraraya
gelerek buz topları-
na dönüşür.

HAVA SICAKLIĞI
<<<<<<<<<<<<<<< ARTAR || AZALIR >>>>>>>>>>>>>>>

Nemli hava yeryüzüne yakın yerlerde yoğuşur

ÇİY

Geceleri hava soğur.
Havadaki su buharı top-
rak, ağaç yaprağı ve
yerde yoğuşarak su
damlacıklarına dönüşür.

KIRAĞI

Geceleri hava çok so-
ğur. Havadaki su buharı
toprak, ağaç yaprağı ve
yerde çiye dönüşme-
den doğrudan kırağıya
dönüşür.

Bulutlar, havanın soğuması ile yükseklerde meydana gelir.

Bazen yeryüzünün soğuk olması durumunda havadaki su buharı yeryüzüne yakın yerde yoğuşarak havada asılı olan su damlacıklarına dönüşür. Bu yüzey bulutları sis olarak adlandırılır.

Hava Olaylarının Sebebi

Hava tahmin raporlarında "yüksek basınç" ve "alçak basınç" ifadelerine sıkça rastlamaktayız. Peki nedir yüksek basınç ve alçak basınç?

Kuvvet ve Hareket ünitesinden havanın gaz olup taneciklerden oluştuğunu ve bu taneciklerin hareketli olmasından dolayı içerisindeki maddelere basınç uyguladığını biliyoruz.

Hava taneciklerinin normalden daha yoğun olması durumunda yüksek basınç, normalden daha az olması durumunda alçak basınç oluşur.

Alçak ve yüksek basınç bölgelerinin oluşmasının nedeni sıcaklık farkıdır.

Yüksek basınç bölgesinden alçak basınç bölgesine doğru hava akımı oluşur. Bu hava akımı rüzgârdır.

Isınarak yükselen hava soğur ve havadaki nem bulutları oluşturur.

Bulutlar yağışların meydana gelmesine neden olur.

# L bölgesindeki hava basıncı, K bölgesindeki hava
basıncından yüksek olduğundan L bölgesinden K
bölgesine doğru hava akımı, yani rüzgâr oluşur.

Alçak basınç alanında hava sıcaklığı yüksektir. Fakat za-
manla yüksek basınç alanından alçak basınç alanına
doğru hava akımı olacağından zamanla hava kötüleşir.

Sosyal Medyada Bizi Takip Edin

Kitap Gezintisi

Zircon - This is a contributing Drupal Theme
Design by WeebPal.