Sınıf:
Besin Zinciri
Canlılar, yaşamsal faaliyetleri için ihtiyaç duydukları enerjiyi besinlerden alırlar. Ancak bitkiler, bazı bakteriler, su yosunları ve algler en büyük enerji kaynağı olan güneş enerjisini kullanarak kendi besinlerini üretirler. Kendi besinini üreten canlılara üretici denir.
İnsanlar ve hayvanlar gibi bazı canlılar kendi besinlerini yapamazlar ve hazır besinle beslenirler. Hazır besinle beslenen bu tür canlılara tüketici denir.
Ayrıştırıcılar, üreticiler ve tüketicilerin ürün atıklarını veya öldüklerinde vücutlarını besin olarak kullanır. Daha sonra ayrıştırıcıların atık ürünlerini üreticiler besin üretirken kullanır.
Bir yaşam alanındaki canlılar arasında oluşan beslenme ilişkileri, bize o yaşam alanındaki enerji akışını gösterecektir. Bu enerji akışı besin zinciri, besin ağı ve besin piramidi olmak üzere 3 şekilde gösterilir.
Enerjinin bir üreticiden I. derece tüketiciye, ardından II. derece tüketiciye ve III. derece tüketiciye olan akışı besin zinciri olarak adlandırılır.
Ancak, besin zincirlerinde görüldüğü gibi, her canlı tek bir canlı türüyle beslenmez. Bu nedenle, daha kalabalık bir canlı grubunda gerçekleşen enerji akışı besin ağıyla gösterilir.
Bir ekosistemin besin ağını oluşturan canlılar arasındaki enerji akışı besin piramidi ile gösterilebilir. Piramitlerde yer alan her bir basamak, o basamakta yer alan canlılara bir alt basamaktan aktarılan enerji miktarını gösterir. Bu nedenle, besin piramitlerinin ilk basamağında üreticiler, ikinci basamağında üreticilerle beslenen I. derece tüketiciler yer alır.
İlerleyen basamaklarda ise ikincil ve üçüncül tüketiciler bulunur. Besin piramitlerinde, en alt basamaktan yukarıya doğru çıkıldıkça, canlılar arasında aktarılan enerji miktarının azaldığı görülebilir. Bunun nedeni, tüm canlıların besinlerden aldıkları enerjiyi solunum, hareket ve üreme gibi yaşamsal faaliyetleri için kullanmasıdır. Canlılar, enerjinin bir kısmını ısı olarak kaybederken, küçük bir kısmını da vücutlarında depo eder.
Besin piramitleri, belirli bir alanda yaşayan canlıların sayısının basamaklara göre dağılımını da gösterir. Genellikle en alt basamakta bulunan üreticiler sayıca en fazlayken, üst basamaklara çıkıldıkça canlı sayısında azalma olduğu görülür.
KONUYLA İLGİLİ SORULARA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ |
Kaynak: EBA