Sınıf:
Mercekler
Aynaların, üzerine düşen ışığı yansıtarak cisimle aynı büyüklükte görüntü oluşturan düz ya da küre kapağı şeklindeki opak cisimler olduğunu biliyoruz. Işığı kırarak görüntü oluşmasını sağlayan, en az bir yüzü küresel saydam cisimlere ise mercek adı verilir. Merceklere gelen ışık ışınları ilk olarak merceğe girerken ve daha sonra mercekten çıkarken kırılmaya uğrar.
Mercekler ince ve kalın kenarlı mercekler olmak üzere iki gruba ayrılır. İnce kenarlı yani yakınsak merceklerin uç kısımları ince, orta kısmı ise daha kalındır. İnce kenarlı mercekler üzerine gelen ışığı toplayan merceklerdir. İnce kenarlı mercekler düz çizginin her iki tarafına ok konularak gösterilir.
Kalın kenarlı yani ıraksak merceklerin ise uç kısımları kalın, orta kısmı ise incedir. Kalın kenarlı mercekler üzerine gelen ışığı dağıtan merceklerdir. Kalın kenarlı mercekler düz çizginin ucuna ok işaretleri ters olacak şekilde konularak gösterilir.
Merceklere gelerek mercekler tarafından kırılan ışınlar asal eksen adı verilen doğruya göre tanımlanır. Asal eksen her iki mercek türünde de merceklerin tam ortasını kürenin merkezi ile birleştirdiği düşünülen eksendir.
İnce kenarlı merceğin sağından ya da solundan asal eksene paralel olacak şekilde yollanan ışınların toplandığı noktaya merceğin odak noktası denir. Odak noktasının merceğe olan uzaklığı ise odak uzaklığı olarak adlandırılır.
İnce kenarlı mercekte ışınlar yollanan yönün tersi yönünde yani sağ taraftan yollananlar sol, sol taraftan yollananlar ise sağ taraftaki bir noktada toplanır. Bu nedenle ince kenarlı merceğin iki odağı olup bu mercekte oluşan görüntüler cismin konumuna bağlı olarak belirli bir mesafede cisimden büyük ve düzdür. Yani büyüteç olarak kullandığımız mercekler aslında bir ince kenarlı mercektir.
BAŞLATMAK İÇİN RESME TIKLAYINIZ
Kalın kenarlı mercekte asal eksene paralel yollanan ışınlar ise bir noktadan çıkıyormuş gibi dağılarak kırılır. Kırılan ışınların uzantılarının kesiştirilmesiyle kalın kenarlı merceğin odak noktası bulunur.
Kalın kenarlı merceğin de her iki tarafında odağı olup bu mercekte oluşturulan görüntüler cisimden küçüktür.
KONUYLA İLGİLİ SORULARA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ |
Kaynak: EBA