Asitler ve Bazları Tanıyalım

Günlük hayatta kullandığımız bazı maddelerin birçok farklı özelliği vardır. Bazı maddelerin ele kayganlık hissi verdiğini, tadının acı olduğunu, bazılarının ise elimizdeki sıyrıkları yaktığını ve tadının ekşi olduğunu biliriz. Limon, sirke gibi tadı ekşi olan ve elimizi yakan maddeler asit özelliği gösterir.

Sabun, bulaşık deterjanı gibi tadı acı olan ve ele kayganlık hissi veren maddeler baz özelliği gösterir. Tüm asitlerin ve bazların tadına bakmak mümkün değildir. Çünkü bazı asitler çok tehlikelidir.

Bazı asit ve bazlar yediğimiz sebze ve meyvelerde doğal olarak vardır. Hatta bazı asit ve bazların eksikliğinde canlı vücudunda birtakım hastalıklar meydana gelir. Örneğin, folik asit eksikliğinde anemi hastalığı oluşur.

Asit ve bazların kullanılma amacına göre kullanıldıkları yerler de değişmekledir. Örneğin fenolftalein çözeltisi, damlatıldığında bazı

maddelerin rengim değiştirirken bazı maddeleri hiçbir değişikliğe uğratmaz. Fenolftalein gibi maddeleri diğer maddelerden ayırt etmeye yarayan ve onların sınıflandırılmasında kullanılan maddelere belirteç (indikatör) denilmektedir. Belirteç olarak en çok kullanılan maddelerden biri de turnusol kâğıdıdır. Turnusol kâğıdı turnusol çözeltisinden yapılır. Kuzukulağı denilen bir bitkiden elde edilen turnusol, suda çözünen bir boyadır. Çozelti olarak veya bir filtre kâğıdına emdirilerek kullanılır. Maddelerin asitliği ve bazikliği çözelti içine daldırılan turnusol kâğıdının renk değiştirmesine göre belirlenir. Turnusol kâğıdı asidik ortamlarda kırmızıya, bazik ortamlarda ise maviye döner.

Bazı doğal olarak kullanılan belirteçler ve asit-baz değişimleri aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

Kimyasal bazı belirteçler ise aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

Asitler ve Genel Özellikleri:

Sulu çözeltilerinde suya H⁺ iyonu veren maddelere asit denir.
HCl --› H⁺ + Cl^- 
HNO₃ --› H⁺ + NO₃^-
H₂SO₄ --› 2H⁺ + SO₄^-

• Tatları ekşidir.
• Sulu çözeltileri elektrik akımını iyi iletir.
• pH değerleri 7’den küçüktür. 0’a yaklaştıkça asitlik kuvveti artar.
• Mavi turnusol kağıdını kırmızıya çevirirler.
• Yakıcıdırlar, açık yara ve ele yakıcılık hissi verirler.
• Aşındırıcı ve tahriş edicidir.
• Metil oranj damlatılınca kırmızı renk verirler.
• Aktif metallerle tepkimeye girince H₂ gazı açığa çıkarırlar.
• Ametal oksitlerin (CO₂, SO₂, NO₂ gibi) sulu çözeltileri asitlik özellik göstererek suya H⁺ iyonu verirler (CO² + H₂O --› H⁺ + HCO₃^-)

Bazların Genel Özellikleri:

Sulu çözeltilerinde suya OH^- iyonu veren maddelere baz denir.
NaOH --› Na⁺ + OH^-
KOH --› K⁺+OH^-
Ca(OH)₂ --› Ca⁺²+2(OH^-)

• Tatları acıdır.
• Sulu çözeltileri elektrik akımını iyi iletir.
• pH değerleri 7’den büyüktür. 14’e yaklaştıkça bazlık kuvveti artar.
• Kırmızı turnusol kağıdını maviye çevirirler.
• Kaygandırlar, ele kayganlık hissi verir.
• Metil oranj damlatılınca sarı renk verirler. Fenolftalein damlatılınca pembe renk verirler.