Sınıf:
Ünite:
Kimyasal Tepkimeler
Bir ya da birden fazla maddenin kimyasal yapısının değişmesiyle başka maddelere dönüşmesine kimyasal değişim, bu değişimin gerçekleşme sürecine ise kimyasal tepkime denir. Kimyasal tepkimelerin sonucunda ısı, ışık ve gaz çıkışı; renk ve koku değişimi; çökelti oluşumu gibi fiziksel değişimler de gözlemlenebilir.
Kimyasal tepkimeler, maddelerin yapısındaki atomların bir arada durmasını sağlayan kimyasal bağların kırılması ve/veya oluşmasıyla gerçekleşir. Atomlar kararsız hâlden kararlı hâle geçtiği için enerjileri azalır. Bu yüzden kimyasal bağlar oluşurken enerji açığa çıkar. Benzer şekilde, kimyasal bağlar kırılırken kararlı halde bulunan atomları kararsız hâle getirmek gerekir; bu da enerji vererek yapılabilir. Dolayısıyla, kimyasal bağları kırmak için enerjiye ihtiyaç duyulur.
Tepkime Denklemi
Kimyasal tepkimeler tepkime denklemi ile ifade edilir. Tepkimenin başından itibaren bulunan ve kimyasal değişime uğrayan maddelere girenler denir. Giren maddelerin kimyasal yapısının değişmesiyle oluşan maddelere ürünler denir. Tepkime denkleminde, gerçekleşen değişimin yönünü ifade etmek için tepkime oku kullanılır.
Tepkime Türleri
Doğada gerçekleşen tepkimelerin sayısı çok fazla olduğu için, tepkimeler bazı ortak özelliklerine göre gruplanır ve bu gruplar tepkime türü olarak adlandırılır. Yanma tepkimeleri ve asit-baz tepkimeleri tepkime türlerinden bazılarıdır.
Yanma Tepkimeleri
Günlük hayatta kullandığımız yanma olayı, kimyasal anlamda kullanılan yanma tepkimelerini tam olarak açıklamaz. Kimyasal anlamda yanma tepkimeleri; girenlerinden biri oksijen olan tepkimeler olarak tanımlanır. Metan gazının yanması, demirin paslanması, oksijenli solunum ve suyun oluşumu tepkimelerinde girenlerden biri oksijen olduğu için bunlar birer yanma tepkimesidir.
Asit-Baz Tepkimeleri
Girenlerinden biri asit, biri baz olan bütün tepkimeler asit-baz tepkimeleri olarak adlandırılır. Bu tepkimelerin sonucunda su ve tuz oluşur.
UYARI: Asit-baz tepkimelerinde oluşan tuzları, sofra tuzu ile karıştırmamak gerekir. Tuzlar, doğada çok fazla çeşidi bulunan bir kimyasal bileşik türüdür. Sofra tuzu olarak bildiğimiz sodyum klorür ise bir tuz çeşididir.
Kimyasal Tepkimelerde Kütle Korunumu
Kimyasal tepkimelerde atomların birbiriyle kurduğu bağlar değişir; fakat bağları değişen atomların sayısında bir değişim görülmez. Diğer bir deyişle, tepkimenin başından itibaren ortamda bulunan elementler ve bu elementlerin atom sayıları aynıdır. Bu nedenle, tepkimeye giren maddelerin kütlesi ile tepkime sonucunda oluşan maddelerin kütlesi birbirine eşittir.
Kaynak: EBA
