Bölüm 4: Adaptasyon (Çevreye Uyum) Ders Notu- Konu Özeti 2

-A A +A
Bölüm 4: Adaptasyon (Çevreye Uyum) Ders Notu- Konu Özeti 2

ADAPTASYON (ÇEVREYE UYUM)

Adaptasyon (Çevreye Uyum) Nedir?

Canlılar beslenme, barınma, üreme, avlanma ve düşmanlarından korunmak ve hayatlarını sürdürmek için adaptasyon gösterir. Öneğin penguenler perdeli ayakları sayesinde hızlı yüzer ve deri altında depolanmış yağ kitlesi vücut sıcaklığının korunmasını sağlar. Yine deve kuşları çok hızlı koşabilmek için uzun ve güçlü ayaklara sahiptirler.

  • Canlılar yaşamlarını sürdürebilmek için bulundukları ortama uyum sağlamak zorundadır. Canlıların yaşadıkları ortama uyum sağlamalarına adaptasyon (çevreye uyum) adı verilir.
  • Adaptasyonlar hemen gerçekleşmez ve çok uzun yıllar alır.
  • Adaptasyonlar yaşama ve üreme şansını artırır.
  • Adaptasyonlar kalıtsaldır ve nesilden nesile aktarılır.

Adaptasyon (Çevreye Uyum) Örnekleri

Aslan

Kaplanlar ve aslanlar keskin diş ve çene yapısına sahip olduğundan yakaladıkları avın kaçmasına engel olabilir ve avlarını rahatlıkla yiyebilirler.

Bukalemun

Bukalemunun renk değiştirmesi; besin bulmasını kolaylaştıran, dişi bukalemunların dikkatini çekmeye ve rakip erkek bukalemunları korkutmaya yarayan ayrıca avcılara karşı korunmak için gerçekleştirdiği bir adaptasyondur.

Deve

Develer çöl ikliminde yaşayan canlılardır. İstedikleri zaman su ve besine ulaşma imkanları kısıtlı olduğu için hörgüçlerinde yağ ve su depolarlar. Bir diğer özellikleri ise kirpiklerinin uzun, kulaklarının kıllı yapıda olmasıdır. Bu sayede çölde yaşanan kum fırtınalarından gözlerini ve kulaklarını koruyabilirler.

Güve

Güvelerin renkleri ağaç gibi konaklarının rengine yakındır. Bu durum onların avcılarından korunarak av olma şanslarını düşürür. Böylelikle yaşama şansları artar.

Kaktüs

Çölde bulunan bitkilerin yaprakları çok küçük hatta kaktüste olduğu gibi diken şeklindedir. Böylece buharlaşmayı azaltarak yapraklardaki su kaybı önlenmektedir.

Köpek Balığı

Köpek balığının sırt ve karın bölgesinin renginin farklı olması, su içinde diğer balıklar tarafından görünmesini zorlaştırır, bu da köpek balığının avlanmasını kolaylaştırır.

Mantis

Mantisler kuru dal ve çalı şeklindeki görünümleri ile hem avlarını kolaylıkla yakalayabilmekte hem de av olmaktan korunabilmektedirler.

Tırpana Balığı

Tırpana balığının kuyruğu elektrikli yapıdadır. Elektrik vererek düşmanlarına karşı kendini koruyabilirken aynı zamanda da çiftleşme için bir cazibe oluşturarak üreme şansını artırmaktadır.

Doğal Seçilim (Seleksiyon) Nedir?

1800’lü yılların ortasına kadar İngiltere’de bir endüstri bölgesinde, açık renkli, benekli gece kelebekleri, ortamla benzer renkte olduklarından düşmanlarından korundular. Böylece sayıları arttı. Endüstrileşme ile çevre kirlendi ve is nedeniyle karardı. Bu ortamda açık renkli benekli gece kelebekleri kolay fark edildiklerinden avlandı ve bu kelebeklerin sayısı azaldı. Koyu renkli olanlar ise çoğaldı. Bu çevre şartlarına uyum sağlayan koyu renkli benekli gece kelebeklerinin yaşama şansı artarken diğerlerininki azalmıştır.

Güveler

Gri ve Koyu Renkli Güveler

Canlılar hayatta kalabilmek için çevreleriyle ve birbirleriyle sürekli mücadele eder. Bu mücadele sonunda yaşadığı ortama uyum sağlayabilen canlılar yaşamlarını sürdürürken uyum sağlayamayanlar yaşamını devam ettiremez. Buna doğal seçilim adı verilir. Canlılar arası rekabet, iklim şartları, beslenme, hastalıklar doğal seçilim nedenlerindendir.

Doğal seçilim kendiliğinden ve yavaş yavaş gerçekleşir. Böylece yeni nesiller, uyum yeteneği gelişmiş daha güçlü canlılardan oluşur. Doğal seçilim ile çevreye en iyi uyumu sağlayan ve güçlü olan canlılar hayatta kalmakta, uyum sağlayamayanlar yok olmaktadır. Doğal seçilim, adaptasyon sonucunda gerçekleşir.

Varyasyon (Çeşitlilik) Nedir?

Ortak bir atadan gelen, çiftleştiğinde verimli döl oluşturan bireyler aynı türdendir. Örneğin; insanlar, kutup ayısı, Sibirya kurdu, vb. aynı türdendir.

Dünya nüfusunu yaklaşık 7,8 milyardır ve bu kişiler içerisinde birbirine tıpatıp benzeyen insan bulmak neredeyse imkansızdır. Yani; 7,8 milyar farklı insan… Bu bize aynı tür içerisindeki çeşitliliği gösterir.
Aynı türün bireyleri arasındaki bu çeşitliliğe varyasyon (çeşitlilik) denir.

Doğal seçilim sonucu hayatta kalan bireyler, taşıdıkları özellikleri gelecek nesillere aktarmışlardır. Bu nedenle günümüze kadar gelebilen canlılar, atalarından farklı bazı özellikler taşırlar. Böylece tür içinde çeşitlilik yani varyasyon oluşur. Örneğin iki tilkiden soğuk bölgelerde yaşayanın kulakları kısa ve burnu küçük; sıcak bölgelerde yaşayanın ise kulakları daha uzun ve burnu daha büyüktür. Benzer şekilde kutupta yaşayan ayılar beyaz, ormanda yaşayan boz ayılar ise kahverengi kıl rengine sahiptir.

Varyasyon’un Sebepleri Nelerdir?

Varyasyon’a sebep olan temel olaylar;

Varyasyonun Temel Sebepleri

Varyasyonun Temel Sebepleri

Döllenme: Eşeyli üreyen canlılarda döllenme olayı tür içerisinde çeşitliliği sağlayarak varyasyonun sebepleri arasında yer alır.

Parça Değişimi: Mayoz bölünmede homolog kromozomlar arası gerçekleşen parça değişimi (krossing-over) tür içi çeşitliliğe katkı sağlar.

Mutasyonlar: Canlıların geçirmiş oldukları mutasyonlar da varyasyona sebep olur.

Varyasyonlar Kalıtsal mıdır?

Varyasyonlardan bazıları yavru bireylere aktarılırken bazıları aktarılmaz. Bunun sebebi ise varyasyonların sadece eşey hücrelerinde meydana gelirse sonraki nesillere aktarılabiliyor olmalarıdır. Örneğin mayozda gerçekleşen parça değişimi ile farklılaşan genler üreme hücreleriyle yavru bireylere aktarılır. Vücut hücrelerinde meydana gelen varyasyonlar mutasyonun olduğu bireyde kalır ve aktarılamaz. Çevrenin etkisiyle de bireylerde varyasyon gözlemlenebilir. Bu tür değişiklikler bireyin DNA’sını değil, sadece dış görünüşünü etkiler ve kalıtsal değildir, yani nesilden nesile aktarılmaz. Örneğin, çuha çiçeği 25 - 35 °C sıcaklıkta beyaz çiçek rengine sahipken 15 - 25 °C sıcaklıkta kırmızı çiçek rengine sahiptir. Yazın tatile giden bir bireyin ten rengi koyulaşırken kışın tekrar eski hâline döner. Dişi arılar doğduklarında aynı özelliklere sahiptir. Fakat arı sütü ve bal ile beslenen dişi arılar kraliçe arı olurken; polenle beslenen dişi arılar işçi arı olurlar. Bunlar, kalıtsal olmayan varyasyonlara örneklerdir.

  • Varyasyonların bazıları yavru bireylere aktarılırken bazıları aktarılmaz.
  • Varyasyonların sadece eşey hücrelerinde meydana gelirse sonraki nesillere aktarılabiliyor olmalarıdır.
  • Örneğin mayozda gerçekleşen parça değişimi ile farklılaşan genler üreme hücreleriyle yavru bireylere aktarılır.
  • Modifikasyonlar varyasyona neden olsa da kalıtsal değildir.

 

Sınav KONUYLA İLGİLİ KAZANIM SORULARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ

Adaptasyon (Çevreye Uyum) Konu Anlatım Videosu:

Görmeniz Tavsiye Edilir
Bu içerikler konuyla bağlantılı/benzer içeriklerdir.

Bölüm 5: Biyoteknoloji Ders Notu - Konu Özeti 1

Kategori: 

Biyoteknoloji

Bitki, hayvan veya mikroorganizmalardan yeni bir organizma elde etmek veya var olan bir organizmanın genetik yapısında istenilen yönde değişiklikler meydana getirmek amacı ile kullanılan yöntemlerin tamamına biyo-teknoloji adı verilir.

Bölüm 4: Adaptasyon (Çevreye Uyum) Ders Notu- Konu Özeti 1

Kategori: 

Adaptasyon (Çevreye Uyum)

Dünya üzerinde birbirinden farklı birçok canlı türü bulunmaktadır. Aynı zamanda aynı türe ait bireyler arasında da farklılıklar bulunur.

Bölüm 3: Mutasyon ve Modifikasyon Ders Notu - Konu Özeti 2

Kategori: 

Bölüm 3: Mutasyon ve Modifikasyon Ders Notu - Konu Özeti 2

Canlıların sahip oldukları özellikler DNA üzerindeki bilgilere bağlı olarak oluşur. DNA'da bulunan nükleotidler belli bir düzen içerisindedir. Çeşitli etkilerle DNA ya da kromozomların yapısında veya kromozom sayısında değişiklikler gerçekleşmesine

Bölüm 3: Mutasyon ve Modifikasyon Ders Notu - Konu Özeti 1

Kategori: 

Mutasyon ve Modifikasyon

DNA’da meydana gelen hatalar mutasyon olarak adlandırılır. Bu hatalar hücre bölünmesine hazırlanan bir DNA’nın eşlenmesi sırasında meydana gelir. Mitoz bölünme sırasındaki hatalar; baz dizisi üzerinde bir bazın eksilmesi ya da diziye normal koşullarda olmaması gereken bir bazın eklenmesi şeklinde olabilir.

Bölüm 2: Kalıtım Ders Notu - Konu Özeti 2

Kategori: 

Bölüm 2: Kalıtım Ders Notu - Konu Özeti 2

Kalıtım, özelliklerin ebeveynlerden yavrularına geçmesidir. Bu özelliklerin aktarımı genler yolu ile olur. Kalıtsal karakterler (genlerle aktarılan özellikler), gen çiftleri tarafından belirlenir.

Bölüm 2: Kalıtım Ders Notu - Konu Özeti 1

Kategori: 

Kalıtım

https://www.lokmanbas.net/bilim-adamlari/gregor-johann-mendelKalıtım, çevre etkileriyle köklü olarak değiştirilemeyen karakterlerin tamamının ya da bir kısmının bir nesilden ötekine geçmesidir. Bu geçiş, genler aracılığıyla olur. Kalıtım bilgisi, tüm hücrelerde bulunan kromozomlardaki genler tarafından taşınır. Kalıtsal karakterler, gen çiftleri tarafından belirlenir.

Bölüm 1: DNA ve Genetik Kod Ders Notu - Konu Özeti 2

Kategori: 

Bölüm 1: DNA ve Genetik Kod Ders Notu - Konu Özeti 2

Neler Öğreneceğiz? DNA,Gen, Kromozom ve Nükleotid kavramlarını, DNA’nın ve Nükleotidlerin yapısını, DNA’yı oluşturan nükleotidleri, DNA ve yapısıyla ilgili çalışmalar yapmış bilim insanlarını, Nükleotit, gen, DNA ve kromozom kavramları arasındaki ilişkiyi, DNA’nın kendini nasıl eşlediğini

Bölüm 1: DNA ve Genetik Kod Ders Notu - Konu Özeti 1

Kategori: 

DNA ve Genetik Kod

Hücre çekirdeğinde, canlının kalıtsal özelliklerini taşıyan birimlerin bir arada olduğu yapı kromozomlardır. Kromozomlar, hücre bölünmesi sırasında oluşan yeni hücreye genetik materyal aktarılmasını sağlar.

Sosyal Medyada Bizi Takip Edin

Kitap Gezintisi

Zircon - This is a contributing Drupal Theme
Design by WeebPal.