Sınıf:
Ünite:
YENGEÇ DÖNENCESİ
Yengeç dönencesi adı nereden gelmektedir?
Dönenceler tespit edildiği 2000 yıl önce Dünya 21 Haziran'da Cancer (Yengeç) Takımyıldızı karşısındaydı. Yengeç dönencesi (Tropic of Cancer) adı buradan geliyordu. Fakat Dünya'nın Yörüngesel salınım hareketi dolayısı ile 21 Haziranda artık Taurus (Boğa) Takımyıldızı karşısındadır.
Yengeç Dönencesi (Tropic of Cancer), yeryüzünün kuzey yarım küresinde Ekvator'un 23° 27' kuzeyinden geçtiği varsayılan enlemdir. 23° 27' kuzey enlemine Yengeç Dönencesi adı verilir. Yerküre 23° 27' eksen eğikliğine sahip olduğu için oluşur. Yerküre yörüngesinde 21 Haziran konumunda iken, kuzey yarımküre güneşe doğru 23° 27' eğiktir. Bu durumda güneş ışınları Ekvatordan 23° 27' kuzeye, yani Yengeç Dönencesine dik düşer.
Yengeç Dönencesi, 23°27′ güney enleminde yer alan Oğlak Dönencesinin simetriğidir. Ekvator, Yengeç Dönencesi, Oğlak Dönencesi, Kuzey Kutup Dairesi ve Güney Kutup Dairesi beş önemli enlemdir.
21 Haziranda Güneş ışınları Yengeç Dönencesine dik açıyla gelmesine bağlı olarak:
- Kuzey yarımkürede yaz mevsimi, güney yarımkürede ise kış mevsimi başlamaktadır.
- Yengeç dönencesinden kuzeye gidildikçe gündüz süreleri daha fazla uzar. Güneye gidildikçe gece süreleri uzar.
- Dünya üzerinde herhangi bir noktadan, kuzeye doğru gidildikçe gündüzler uzamaya, güneye doğru gidildikçe geceler uzun olmaya başlar.
- Kuzey yarımkürede en uzun gündüz, en kısa gece yaşanır. Bu duruma yaz gündönümü adı verilir. Güney yarımkürede ise bunun tam tersidir.
- Yengeç dönencesine güneş ışınları dik açıyla geldiği için gölge boyu sıfırdır.
- Bu tarihten sonra güneşin dik açı ile geldiği yerler güneye doğru kaymaya başlar.
- Bu tarihten sonra kuzey yarımkürede gündüzler kısalmaya, geceler ise uzamaya başlar. Fakat 23 Eylül tarihine kadar gündüzler gecelerden uzun olmaya devam eder. 23 Eylül'de gece-gündüz eşitliği (12 saat gündüz-12 saat gece) yaşanır.
- 23 Eylül günü ise güneş ışınlarının dik açı ile geldiği yer 0° enlemi olan Ekvatordur.
Yengeç Dönencesi'nin üzerinden geçtiği ülkeler, batıdan doğuya (harita üzerinde) sırasıyla;
- Meksika
- Bahamalar
- Batı Sahra
- Moritanya
- Mali
- Cezayir
- Nijer
- Libya
- Mısır
- Suudi Arabistan
- Birleşik Arap Emirlikleri
- Umman
- Hindistan
- Bangladeş
- Miyanmar
- Çin
- Tayvan
