F.5.1.5. Yıkıcı Doğa Olayları Konusu Ders Notları

-A A +A

Doğada meydana gelen, can ve mal kaybına neden olan olaylara yıkıcı doğa olayları veya doğal afetler denir. Deprem, volkanik patlamalar, sel, kasırga ve heyelanlar yıkıcı doğa olaylarındandır.

DEPREM

Yer kabugu parçalardan oluşur. Bu parçalara levha denir. Bu levhalar sürekli hareket hâlindedir. Levhaların hareketi sırasında yer kabugunu oluşturan kayalar sıkışabilir, kırılabilir veya yerlerinden oynayabilir. Yer kabugu içindeki kırılmalar nedeniyle ani olarak ortaya çıkan titreşimlerin yeryüzünü sarsma olayına deprem denir.

DEPREM ÖNCESINDE YAPILMASI GEREKENLER

Depremler önlenemese bile alınacak küçük tedbirlerle zararları azaltılabilir. Meydana gelen bir depremden zarar görmemek için öncelikle yaşam alanınızı sarsıntılardan etkilenmeyecek bir hale getirmeniz hem yaralanmaları hem de eşyalarınızın zarar görmesini engelleyecektir.

Deprem öncesi yapılması gereken hazırlıklar şunlardır:

  • Öncelikle deprem çantası hazırlanmalı ve aile afet planı yapılmalıdır. Depremden sonra ilk 72 saatte yardım ekipleri ulaşana kadar acil ihtiyaçların ve değerli evrakların saklanabileceği afet çantası hayat kurtarabilir.
  • Raflar duvara emniyetli bir şekilde sabitlenmelidir.
  • Ağır ve büyük eşyalar alt raflara yerleştirilmelidir.
  • Kavanozlar ve şişeler kilitli ya da mandallı kapalı dolaplarda muhafaza edilmelidir.
  • Tablo ve ayna gibi eşyalar yataktan, kanepeden veya insanların oturduğu herhangi bir yerden uzaktaki duvara emniyetli bir şekilde sabitlenmelidir.
  • Tavandaki ağır objeler ve aydınlatma araçlarının bağlantıları sağlamlaştırılmalıdır.

Deprem çantasında bulunması gerekenler:

  • Pilli radyo, el feneri, yedek piller
  • İklime uygun giysiler
  • Yeterli miktarda içme suyu
  • İlk yardım çantası
  • Uyku tulumu, battaniye
  • Çakı, düdük, makas
  • Yüksek kalorili, vitamin ve karbonhidrat içeren su kaybını önleyen ve dayanıklı çabuk bozulmayan gıdalar
  • Önemli belge fotokopileri (Diploma, pasaport, kimlik, banka cüzdanı, tapu vb.)

DEPREM SIRASINDA YAPILMASI GEREKENLER

Deprem sırasında her şey çok hızlı geliştiğinden kendimizi korumak için yapmamız gerekenleri düşünme süremiz çok azdır. Bu nedenle yapmamız gerekenleri önceden bilmemiz bize zaman kazandırır. Deprem sırasında binaları yıkan, zarar veren sarsıntı ilk hissettigimiz sarsıntıdan birkaç saniye sonra meydana gelir. Işte bu sarsıntıdan önce güvenli bir yere ulaşıp en güvenli pozisyonda olmamız gerekir.

Deprem sırasında evdeyseniz:

  • Öncelikle sakin olmalısınız.
  • Evdeki yanan ocakları, vanaları kapatmalısınız.
  • Evden hemen çıkmayı düşünmeyin, kendinizi bulundugunuz yerde emniyete almaya çalışın.
  • Sarsıntı sırasında başınıza düşecek cisimlerin (duvardaki tabloların, süs eşyalarının, kitap raflarının) oldugu yerler tehlikelidir. Devrilebilecek mobilyalar tehlikelidir. Pencere kenarları, hem dış duvar olduklarından hem de camları kırılacagından tehlikelidir.
  • Oturma ya da çalışma odasında iseniz, sağlam olduğunu düşündüğünüz bir eşyanın yanında uygun pozisyonda durunuz. Mutfak tezgahı, çamaşır makinesi, yatak, küvet gibi sağlam olduğunu düşündüğünüz eşyaların yanına diz çökerek, ellerinizle başınızı koruyacak şekilde durunuz.

Deprem sırasında dışarıdaysanız:

  • Öncelikle sakin olmalısınız.
  • Düşen cam parçalarına, reklam panolarına dikkat ediniz ve başınızı korumaya çalışınız.
  • Deprem anında yakınınızdaki binalardan, üzerinize düşerek size zarar verebilecek yapılardan uzaklaşınız.
  • Tünel ve köprü giriş çıkışlarından uzak durunuz.
  • Elektrik tellerine, yıkılabilecek yapılara dikkat ediniz.

Deprem sırasında okuldaysanız:

  • Öncelikle sakin olmalısınız.
  • Başınızı çantayla koruyarak sıranın yanındaki koridorda uygun pozisyonda durunuz.
  • Deprem sona erince öğretmenlerinizin uyarı ve isteklerini yerine getirerek düzenli bir şekilde okul bahçesine çıkmalısınız.

Konuyla ilgili Deprem Tatbikatı Yapalım Etkinliği için TIKLAYIN

[Başa Dön]

HEYELAN

Yağışların etkisiyle toprağın alt tabakalarının gevşemesi sonucu üst tabakanın yerinden oynayarak hareket etmesine heyelan ya da toprak kayması denir. Eğimin fazla olması, yağışlar, toprağın yapısı heyelana sebep olan etkenlerdendir. Bunun yanı sıra depremler de heyelana sebep olabilir.

Heyelandan korunmak için:

  • Yerleşim yerleri heyelan ihtimali olan bölgelere kurulmamalıdır.
  • Özellikle eğimli arazilerde doğal bitki örtüsü korunmalıdır.
  • Ağaçlandırma yapılmalıdır.
  • Suyun kolayca akıp gitmesi ve heyelana sebep olmaması için yamaç boyunca su kanalları açılmalıdır.
  • Heyelan ihtimali olan yamaçlarda yol ve kazı çalışmaları dikkatli yapılmalıdır.
  • İstinat duvarı yapılmalıdır.

[Başa Dön]

SEL

Belli bir bölgede bulunan toprağın tamamen ya da kısmen su altında kalması durumuna sel denir.

Bir akarsu ya da nehrin şiddetli yağışlar sonucunda yatağından taşması ya da deniz suyunun fırtına sonucunda karaya sürüklenmesi sele sebep olabilir.

Sel öncesinde alınacak önlemler:

  • Yerleşim yerleri akarsu ve dere yataklarına yapılmamalıdır.
  • Çevredeki yeşil alanlar artırılmalıdır.
  • Sel tehlikesi bulunan eğimli yamaçlarda teraslama ve ağaçlandırma yapılmalıdır.

[Başa Dön]

KASIRGA

Kasırga en yıkıcı doğa olaylarından biridir. Hızları saatte 120 km ve daha fazla olabilen kuvvetli rüzgârlara kasırga denir. Okyanuslar üzerinde oluşan kasırgalar belli yollar üzerinden karalara doğru ilerler. Genellikle hortumlara da sebep olur. Oldukça yıkıcı etkileri vardır. Ciddi can ve mal kaybına sebep olabilir.

[Başa Dön]

VOLKANIK PATLAMALAR

Yer altındaki sıcaklığı çok yüksek olan erimiş kayaların (magma) yer kabuğundaki açıklıklardan püskürerek dışarı çıkmasına volkanik patlama denir. Püskürme sırasında yüzeye çıkan magmaya lav denir. Lavlar çok yüksek sıcaklıkta olduğu için etrafına zarar verir.

Yanardağ patlamalarına karşı alınması gereken önlemler:

Yanardağa yakın bölgelerde yerleşim alanları oluşturulmamalıdır.

Aktif yanardağların uzağında durulmalıdır.

Ülkemizde aktif yanardağ yoktur fakat tekrar aktif olma ihtimali her zaman mevcuttur.

[Başa Dön]

 

Benzer İçerik

Sosyal Medyada Bizi Takip Edin

Kitap Gezintisi

Zircon - This is a contributing Drupal Theme
Design by WeebPal.